Gedurende de wakkere uren en tijdens de slaap communiceren hersencellen, neuronen genaamd, voortdurend met elkaar door middel van elektrische impulsen, die hersengolven creëren.
Tests die de elektrische activiteit van de hersenen detecteren, meten het aantal hersengolven per seconde, ook wel hersengolffrequentie of hertz (Hz) genoemd.
Alle vijf soorten hersengolven spelen een verschillende maar belangrijke rol in je gezondheid en welzijn. Op verschillende momenten van de dag zijn verschillende soorten hersengolven actief, en dat is normaal.
In het algemeen leidt wakker of alert zijn tot een hogere frequentie van de hersengolven. Slaperig zijn of dieper slapen komt vaak overeen met hersengolven met een lagere frequentie.
Alfa-golven zijn een type hersengolf dat kan voorkomen tussen alertheid en slaap. We onderzoeken de aard van alfagolven en andere soorten hersengolven en hoe alfagolven de slaap kunnen beïnvloeden.
Dit is het volledige spectrum van de vijf gebruikelijke soorten hersengolven die je elke dag ervaart, van langzaam naar snel:
-
Delta: Wanneer je diep in een toestand van droomloze, diepe, herstellende slaap bent, produceren je hersenen deltagolven, de lage, diepe, langzaamste soort hersengolven. Ze meten tussen 0,5 en 4 Hz.
-
Theta: Wanneer je lichter slaapt of extreem ontspannen bent, kunnen je hersenen meer theta-golven produceren. Volgens deskundigen zijn theta-golven belangrijk voor het verwerken van informatie en het maken van herinneringen. Theta-golven meten tussen 4 en 8 Hz.
-
Alfa: Je hersenen produceren deze golven wanneer je je niet te veel op iets in het bijzonder concentreert. Wat je ook aan het doen bent, je voelt je waarschijnlijk relatief kalm en ontspannen. Deze golven meten tussen 8 en 12 Hz.
-
Beta: Met dit soort hersengolven ben je klaarwakker, alert en geconcentreerd. je verricht je dagelijkse activiteiten en neemt beslissingen. Dan produceren je hersenen bètagolven met een hogere snelheid, die tussen 12 en 35 Hz liggen. Relatief snellere of hoge beta-golven komen voor bij zeer complexe denkprocessen, en langzamere of lage beta golven als je ergens over nadenkt.
-
Gamma: Jouw hersenen produceren de snelste hersengolven, de gamma-golven, wanneer je ergens intens op gefocust bent, of volledig bezig bent met het oplossen van een probleem. Je bent waarschijnlijk in opperste concentratie wanneer je hersenen gammagolven afvuren. Deze hersengolven meten meestal meer dan 35 Hz en oscilleren tot 100 Hz en mogelijk nog sneller.
Wat zijn alfahersengolven?
Alfa-hersengolven zijn het belangrijkste hersengolfpatroon dat zich ontwikkelt wanneer iemand slaperig wordt en de overgang maakt van waakzaamheid naar slaap. Ze gaan door tijdens de vroege fase van de slaap totdat ze worden vervangen door tragere theta-golven.
Alfa-golven zijn ook aanwezig wanneer iemand wakker is en zich ontspant, zoals met gesloten ogen of tijdens meditatie. De productie van alfagolven wordt in verband gebracht met een toestand van creativiteit, maar ze verdwijnen meestal wanneer iemand mentale activiteiten verricht die meer aandacht vergen.
Hoe worden hersengolven gemeten?
We kunnen hersengolven niet zien, maar wel meten. Een test genaamd EEG kan de elektrische activiteit in je hersenen identificeren en meten. Een EEG is een algemeen onderdeel van een slaaponderzoek. Het bestuderen van hersengolven met een EEG helpt gezondheidswerkers om slaapstoornissen zoals narcolepsie te diagnosticeren.
Bij een EEG plaatst een technicus een reeks kleine metalen schijfjes, elektroden genaamd, over je hele hoofdhuid. De schijfjes sturen de elektrische activiteit van je neuronen via draden naar een machine, die de patronen registreert en afdrukt op een scherm of papier.
Hoe beïnvloeden alfagolven de slaap?
Alfa-golfactiviteit is een normaal onderdeel van in slaap vallen. Maar alfagolven kunnen ook een rol spelen bij bepaalde slaapstoornissen en -stoornissen, met name slapeloosheid en alfa-delta slaap.
Slapeloosheid
Sommige onderzoeken suggereren dat patronen van alfa-hersengolfactiviteit anders zijn bij mensen met slapeloosheid dan bij mensen zonder slapeloosheid. Uit één studie bleek dat mensen met slapeloosheid een verhoogde alfagolfactiviteit en een grotere variatie in alfafrequentie ervaren voordat zij in slaap vallen. Onderzoekers speculeren dat dit verband kan houden met een actieve verbeelding of met levensfactoren zoals stress.
Uit een andere studie bleek dat mensen met slapeloosheid wakkere niveaus van alfagolven ervaren wanneer zij 's nachts wakker worden. Daarentegen hebben mensen zonder slapeloosheid lagere niveaus van alfagolven bij het ontwaken in de nacht.
Alfa-Delta Slaap
De alfa-delta slaap is een abnormaal hersengolfpatroon dat in verband wordt gebracht met bepaalde gezondheidsproblemen. In de alfa-delta slaap produceren de hersenen alfa golven tijdens de diepe slaap, wanneer ze normaal trage delta golven produceren. Het binnendringen van alfagolven kan de slaap onverkwikkelijk maken en mensen overdag een slaperig gevoel geven.
Alfa-delta slaap komt voor bij veel mensen met fibromyalgie, een chronische pijnaandoening. Het kan ook voorkomen bij mensen met artritis, depressie, slaapstoornissen en lupus. Er zijn aanwijzingen dat alfa-delta slaap pijn kan veroorzaken of verergeren bij mensen met fibromyalgie. Maar er is meer onderzoek nodig om vast te stellen of alfa-delta slaap pijn veroorzaakt, of dat het juist door de pijn wordt veroorzaakt.
Wat zijn binaurale beats?
Een mogelijke manier om je hersenen en de productie van bepaalde hersengolven voor het in slaap komen te beïnvloeden is door te luisteren naar binaurale beats.
Stel je voor dat je een koptelefoon draagt. In je linkeroor hoor je een geluid met een bepaalde frequentie, maar het geluid dat je in je rechteroor hoort is iets anders, misschien een iets snellere of langzamere frequentie.
Je hersenen moeten zich aanpassen aan het gelijktijdig horen van deze twee concurrerende frequenties, dus uiteindelijk begin je een aparte toon te horen die voortkomt uit het verschil tussen die twee frequenties.
Sommige mensen geloven dat het luisteren naar binaural beats je kan helpen te kalmeren en te ontspannen. Sommigen beweren zelfs dat binaural beats je kunnen helpen beter te slapen.
Uit een studie uit 2017 bleek dat een bepaald type binaurale beat mensen hielp een meditatieve staat te bereiken. Meer onderzoek is nodig om te leren over hoe het in de toekomst zou kunnen worden aangepast voor ontspanning en stressvermindering.